Prezes Inicjatywy Mobilności Pracy Stefan Schwarz udzielił wywiadu dla PulsHR, w którym komentuje propozycje zmian przepisów dotyczących pracowników delegowanych. Pytania zadawała red. Katarzyna Domagała-Szymonek.

Dane nie są jednoznaczne, więc zacznijmy od podstaw. Ile osób dotkną zmiany w przepisach o pracownikach delegowanych? Jedne źródła podają, że mowa jest o milionie, inne, że o dwóch, a nawet o ośmiu milionach osób.

Musimy odróżnić liczbę pracowników delegowanych od liczby oddelegowań. Komisja Europejska dysponuje wyłącznie liczbą oddelegowań, czyli wydanych druków A1. W ubiegłym roku w skali całej Unii było to dokładnie 1 milion 900 tysięcy sztuk. Warto podkreślić, że jedna delegowana osoba może w ciągu roku otrzymać wiele druków, a inna żadnego. Ponadto zaświadczenia te wydawane są również np. pilotom, dyplomatom czy osobom samozatrudnionym. Centralna baza druków A1, którą niedawno uruchomił ZUS pokazuje, że pracowników delegowanych z Polski jest nieco mniej niż wydanych druków A1, a tych w ubiegłym roku było około pół miliona. Trzeba jednak zaznaczyć, że A1 nie jest dokumentem obowiązkowym. Tym samym pewna grupa pracowników – szczególnie tych, którzy wyjeżdżają na krótko, w ogóle o nie nie wnioskuje. Wątpliwości potęguje sytuacja kierowców, którzy nie wiedzą, czy są pracownikami delegowanymi. Jedni pracodawcy biorą dla nich druki A1, inni nie. Biorąc pod uwagę te wszystkie czynniki, szacuję, że problem dotyczy ponad pół miliona pracowników polskich firm.

Skąd wzięły się tak duże rozbieżności w postrzeganiu pracowników delegowanych? Francja, Niemcy czy Belgia – co dobitnie widać w propozycji zmian przepisów – są sceptycznie nastawione do swobody świadczenia usług. Tymczasem kraje Środkowo-Wschodniej Europy cały czas podkreślają, że jest to jeden z czterech filarów unijnego jednolitego rynku.

Podejście do pracowników delegowanych, jakie przebija się do opinii publicznej, jest nieprawidłowe. Przede wszystkim delegowanie pracowników nie jest działalnością polegającą na wysyłaniu pracowników za granicę. To tak jakbyśmy powiedzieli, że serwis samochodowy to działalność polegająca na zatrudnianiu mechaników. Delegowanie pracowników jest instytucją prawną, która umożliwia firmom realizację usług na terenie innych państw UE. Dzięki niej polskie firmy mogą pozyskiwać klientów za granicą. Najczęściej świadczone są złożone usługi specjalistyczne w branży budowlanej. Zanim wyjedzie za granicę pierwszy pracownik, przygotowywany jest projekt, nad którym pracują inżynierowie czy architekci. Następnie produkowane są prefabrykaty, które już na miejscu - za granicą - są montowane. Delegowanie pracowników jest ostatnim etapem usługi. Jeśli wejdą w życie niektóre z zaproponowanych przez Brukselę przepisów, to delegowanie pracowników stanie się bardzo trudne lub niemożliwe. Pracę mogą wtedy stracić nie tylko ci, którzy wyjeżdżają za granicę, ale również pracownicy administracyjni oraz ci, którzy uczestniczą w planowaniu i przygotowaniu na terenie kraju. Grupa sześciu najbogatszych państw UE z Francją na czele od dawna lobbowała w strukturach unijnych, żeby pracownicy delegowani byli objęci przepisami prawa państw, na terenie których tymczasowo wykonują pracę, a nie jak obecnie – tych, w których zamieszkują i na co dzień pracują. Cały proces rewizji dyrektywy o delegowaniu przebiega w sposób, który w moim przekonaniu jest całkowitym zanegowaniem idei dobrego tworzenia prawa. Sprawozdawczynie projektu w Parlamencie Europejskim w ramach konsultacji społecznych spotkały się tylko z jedną organizacją, która na ten problem patrzy z perspektywy państw wysyłających. Tą organizacją byliśmy my.