13 sierpnia, 2018

Raport dotyczący poświadczeń A1 za 2016 r. dla Komisji Europejskiej – komentarz

Najważniejsze badania ilościowe na temat delegowania pracowników

Jak co roku, na zlecenie Komisji Europejskiej został przygotowany raport „Posting of workers. Report on A1 portable documents issued in 2016”, dotyczący poświadczeń A1 wydanych w roku 2016. Jego autorami są Frederic De Wispelaere oraz prof. Jozef Pacolet z HIVA KU Leuven (za serię badań zostali uhonorowani nagrodą Labor Mobilis 2017). Raport opracowali w kontekście trwających wówczas prac nad nowelizacją Dyrektywy 96/71/WE o pracownikach delegowanych, oraz nad Rozporządzeniem 883/2004/WE ws. koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Są to doroczne badania, prowadzone od 2014 roku, które stanowią najbardziej kompleksowy ilościowy pomiar zjawiska delegowania pracowników w Europie. Raportu za 2017 r. można będzie spodziewać się końcem roku 2018.

Problemy badawcze

Autorzy zwracają uwagę, że liczba poświadczonych formularzy A1 nie jest tożsama z liczbą pracowników delegowanych. Wynika to m.in. z faktu, że kwestie dotyczące delegowania reguluje ww. dyrektywa 96/71/WE, podczas gdy zasady wydawania poświadczeń A1 reguluje rozporządzenie 883/2004/WE, które dotyczy zarówno pracowników delegowanych, jak i osób pracujących w dwóch lub więcej państwach członkowskich oraz osób samozatrudnionych i nieco inaczej definiuje pojęcie delegowania, a co za tym idzie - jego zakres. Zmiany w dyrektywie z 1996 roku zostały ostatecznie przegłosowane i opublikowane w czerwcu, przy czym wejdą w życie w dniu 30 czerwca 2020 r.

Liczba wydawanych poświadczeń A1 w 2016 r.

Według raportu, liczba poświadczeń wydanych w 2016 r. wzrosła o 12% w porównaniu do 2015 r., osiągając wartość 2,3 mln. Dla porównania w 2015 r. wydano 2,05 mln poświadczeń, co stanowiło wzrost o 7% w porównaniu do 2014 r. Poświadczenia wydawane osobom pracującym w dwóch lub więcej państwach członkowskich stanowiły 27,3% wszystkich wydanych poświadczeń, podczas gdy liczba ta wynosiła 25% w 2015 r. Według autorów raportu wydano więc aż 1,6 mln poświadczeń na podstawie art. 12 rozporządzenia, tzn. na podstawie przepisów mających zastosowanie do pracowników delegowanych. Gdyby to przeliczyć na konkretną liczbę pracowników, poświadczenia te dotyczyły 966 939 pracowników, czyli ok. 0,6% wszystkich pracowników Unii, a gdyby tę liczbę przeliczyć na pełne etaty – 0,4%.

Państwa członkowskie “Starej Unii” delegują i przyjmują najwięcej pracowników

Jeśli chodzi o pracowników delegowanych, krajami, które przyjmowały największą liczbę pracowników delegowanych, były Niemcy (440 065 delegowań), Francja (203 019) i Belgia (178 319), do których przepływała największa liczba poświadczeń A1 z Polski. Aż 56% poświadczeń związanych z delegowaniem zostało wydane przez Państwa “Starej Unii” (UE-15), podczas gdy ilość poświadczeń związanych z delegowaniem wydanych przez pozostałe Państwa członkowskie stanowiły tylko 44% z nich. Niemniej jednak Państwa członkowskie “Starej Unii” przyjmowały aż 85% wszystkich ww. poświadczeń.

Polska jako największe źródło pracowników delegowanych

Polski ZUS wydał największą liczbę A1, stanowiąc aż 22% wszystkich wydanych poświadczeń. Według raportu, aż 193 891 osób zostało delegowanych z Polski. Z takim wynikiem Polska po raz kolejny jest krajem, z którego delegowano największą liczbę osób. Pracowników delegowano z Polski głównie do Niemiec (130 716 poświadczeń A1), do Francji (30 970) i Belgii (26 728). Połowa tych delegowań miała miejsce w budownictwie (50,6%), podczas gdy europejska średnia poświadczeń wydanych w tym sektorze w 2016 r. wynosiła 45%. Na polskim rynku oznacza to, że polscy pracownicy delegowani stanowili aż 8% wszystkich osób zatrudnionych w budownictwie(!). Według raportu pracownik delegowany z Polski spędzał ok. 180 dni za granicą w roku 2016, co mieści się w ogólnoeuropejskiej średniej. W 2016 r. wynosiła ona ok. 170 dni. Z perspektywy państw przyjmujących warto wskazać, że pracownicy delegowani pracujący w budownictwie w Belgii stanowią aż 26,7% wszystkich pracujących osób w tej branży. Dla porównania liczba ta wynosi tylko 4,8% we francuskim budownictwie. Zagraniczni budowlańcy stanowią także znaczną część osób pracujących w tej branży w Luxemburgu (25,4%) oraz w Austrii (19,1%).

Stały i trwały wzrost liczby wydanych poświadczeń A1

Liczba wydanych poświadczeń A1 wzrasta w stały i trwały sposób od 5 lat. Od 2011 r. wzrosła aż o 58%. Jeśli chodzi o liczbę poświadczeń A1 wydanych w celu delegowania – na podstawie art. 12 rozporządzenia 883/2004/WE, liczba ta wzrosła o 8,6% w porównaniu do 2015 r., a liczba zaświadczeń wydanych dla osób pracujących we dwóch lub więcej państwach członkowskich - o 21,9%. Raport pokazuje też, że to nadal w budownictwie została wydana największa liczba poświadczeń A1.

Co dalej ?

W czerwcu zostały ostatecznie zatwierdzone zmiany w dyrektywie z 1996 r. o delegowaniu pracowników, które wejdą w życie pod koniec czerwca 2020 r., podczas gdy nadal trwają prace and nowelizacją rozporządzenia o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Powstaje pytanie, jaki wpływ na delegowanie, a więc również na liczbę wydanych poświadczeń A1, będą miały te zmiany na poziomie unijnym wraz ze zmianami legislacyjnymi o charakterze protekcjonistycznym, które zostały lub będą wkrótce przegłosowane w krajach, do których deleguje się najwięcej osób (np. Francja). Sytuacja może się okazać szczególnie trudna dla mniej zamożnych państw "Nowej Unii", dla których zmiana przepisów o delegowaniu oznacza szereg trudności, które wpłyną na ich konkurencyjność w sektorze usług. Warto zwrócić też uwagę, że ze względu na nałożone ograniczenia administracyjne i faktyczne dla przedsiębiorstw świadczących usługi transgraniczne, nowa Dyrektywa może negatywnie odbić się na zewnętrznej konkurencyjności UE. Théau Lizon O Inicjatywie Mobilności Pracy Inicjatywa Mobilności Pracy to największy w Europie think tank zajmujący się tematyką delegowania pracowników. Łączymy środowiska przedsiębiorców, naukowców, prawników i urzędników, tworząc jedyne w Polsce i największe w Europie eksperckie forum wiedzy o delegowaniu pracowników. Podejmujemy działania w celu poprawy obowiązującego prawa i jego prawidłowej interpretacji oraz powstrzymania przypadków dyskryminacji polskich pracodawców i delegowanych przez nich pracowników. Naszym Członkom zapewniamy dostęp do bieżących informacji i wiedzy eksperckiej. więcej >>>

MOŻE CI SIĘ PODOBAĆ