Delegowanie (głównie do Polski) po nowemu - Polska transponuje Dyrektywę 2018/957/UE

4 września 2020 r., weszła w życie polska Ustawa z 24 lipca 2020 r. (Dz.U.2020, poz. 1423, dalej jako „Ustawa nowelizująca”). Zmieniła ona istniejącą już od 2016 r. Ustawę o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2018.2206 tj., z późn. zm.). Ustawa nowelizująca transponuje do prawa polskiego Dyrektywę rewizyjną o pracownikach delegowanych 2018/957/UE. Należy zwrócić uwagę, że polska Ustawa nowelizująca w zdecydowanej większości dotyczy przedsiębiorców delegujących do Polski. Praktyczny skutek? Jedynie w ograniczonym stopniu dotyczyć ona więc będzie przedsiębiorców wysyłających pracowników z Polski do innych krajów. To na tych ostatnich koncentruję w tym artykule swoją uwagę.

Uściślenia w odniesieniu do agencji pracy tymczasowej

Po pierwsze, Ustawa nowelizująca wprowadziła istotne uściślenie w odniesieniu do agencji pracy tymczasowej. Agencje mają być uważana za pracodawcę delegującego danego pracownika również wtedy, gdy pracodawca użytkownik wysyła pracowników tymczasowych w ramach kolejnego oddelegowania (tzw. delegowanie łańcuchowe). To na agencji spoczywać będzie w tym wypadku dopełnienie wszystkich formalności związanych z delegowaniem danego pracownika. Uregulowanie tej kwestii należy ocenić pozytywnie. Klaryfikuje ono istniejące przepisy a także stanowi rozwiązanie zgodne z Dyrektywą oraz Praktycznym Poradnikiem dotyczącym delegowania pracowników. Ten dokument wydała Komisja Europejska w celu interpretacji obowiązujących od 30 lipca br. nowych przepisów.

Rozszerzenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy

Do Ordynacji Podatkowej wprowadzono przepis, zgodnie z którym Państwowa Inspekcja Pracy znalazła się w katalogu podmiotów, którym udostępniane są informacje zawarte w aktach spraw podatkowych, w celu realizacji jej zadań (art. 2 Ustawy nowelizującej). Tę kontrowersyjną zmianę wprowadzono z uwagi na wskazywane przez Inspekcję trudności w uzyskaniu od organów skarbowych informacji służących do realizacji jej zadań ustawowych oraz, deklaratywnie, przyspieszyć uzyskiwanie takich informacji. Pytanie, czy takie rozszerzenie kompetencji było potrzebne? Wydaje się, że niekoniecznie – wszak już teraz Szef Krajowej Administracji Skarbowej może wyrazić zgodę na ujawnienie przez niektóre podmioty (np. naczelników urzędów skarbowych) informacji, które stanowią np. tajemnicę skarbową. W katalogu zadań i uprawnień PIP pojawiła się również inna, szczególnie istotna zmiana. Mowa o nowym art. 12 ust. 2a (art. 1 pkt. 9 lit. a) Ustawy zmieniającej). Zgodnie z nim, PIP ma prawo występować do pracodawców delegujących pracownika z Polski oraz do przedsiębiorców, z żądaniem albo z wnioskiem o udzielenie niezbędnych informacji dotyczących delegowania pracownika z terytorium RP, także w przypadku podejrzenia naruszenia przepisów państwa przyjmującego.

Praktyczne skutki nowych uprawnień PIP

Co to oznacza w praktyce? Otóż, Inspekcja będzie uprawniona do wystąpienia do przedsiębiorcy delegującego pracowników z Polski za granicę – z żądaniem (kiedy w grę miałaby wchodzić kara) lub z wnioskiem o udzielenie informacji w sprawie oddelegowania danego pracownika. I to zwłaszcza w przypadku podejrzenia naruszenia przepisów prawa państwa przyjmującego. Przepis ten budzi, rzecz jasna, duże wątpliwości. Po pierwsze, chodzi tu o naruszenie przepisów państwa przyjmującego. PIP nie ma, co do zasady, kompetencji w takich sprawach, zajmuje się wszak prawem polskim. O w/w podejrzeniu naruszenia informować więc będą najprawdopodobniej organy państw przyjmujących. Nietrudno sobie wyobrazić, że organy niektórych państw, zwłaszcza niechętnych delegowaniu, mogą chcieć korzystać z tego instrumentu. Ponadto, należy zwrócić uwagę, że art. 4 ust. 2 akapit pierwszy Dyrektywy rewizyjnej 2018/957/UE stanowi, że współpraca właściwych organów państw członkowskich polegać ma w szczególności m.in. na udzielaniu odpowiedzi na uzasadnione wnioski tych organów. Problem w tym, że polska Ustawa nowelizująca nie zawiera bezpośredniego odniesienia do konieczności uzasadniania żądania / wniosku. Przedmiotowe uprawnienie do pozyskiwania informacji o pracownikach delegowanych z Polski za granice jest więc rozszerzeniem kompetencji PIP w stosunku do tych, które przewidziała Dyrektywa. Paradoksalny skutek tego unormowania? Do PIP trafiać będą żądania / wnioski właściwych organów państw przyjmujących – lecz pozbawione uzasadnienia. Na szczęście – Państwowa Inspekcja Pracy, jak mówi przepis, „ma prawo występować” do pracodawców delegujących / przedsiębiorców o takie informacje. Nie spoczywa więc na niej ustawowy obowiązek każdorazowego zwracania się do nich. Należy mieć więc nadzieję, że będzie ona odpowiednio „filtrować” takie przychodzące od organów państw przyjmujących żądania / wnioski, stosując bezpośrednio w/w przepis Dyrektywy rewizyjnej.

Jak odnieść się do zmian?

Z uwagi na opisane powyżej zmiany – warto zweryfikować dokumentację stosowaną przy oddelegowaniu pracowników – zarówno z punktu widzenia przepisów państw przyjmujących, jak też i prawa UE (i w konsekwencji – prawa polskiego). Umożliwi to dostosowanie się do zmian, które przyniosły nowe przepisy. dr Marcin Kiełbasa Zdjęcie: Kaboompics.com (Pexels)